SodM jaarverslag 2018: een kanteljaar

2018 was een kanteljaar. De energietransitie en vooral de discussie over de dilemma’s komen merkbaar op stoom. Een nieuw kabinet met nieuwe ambities voor de energietransitie en de aardbeving van Zeerijp op 8 januari hebben het denken over de gaswinning in Groningen flink in beweging gebracht. SodM kijkt in haar jaarverslag 2018 terug op haar activiteiten en aangescherpte rol in een bijzonder jaar met veel ontwikkelingen.

In Groningen heeft de beving in Zeerijp tot een omslag geleid. Na het advies van SodM om de gaswinning zo snel als mogelijk terug te brengen naar 12 miljard Nm3 per jaar, heeft het kabinet besloten uiterlijk 2030 helemaal met de winning van Gronings gas te stoppen. Daarmee is het nog niet veilig in Groningen. De gaswinning leidt nog steeds tot veiligheidsrisico’s voor burgers door aanhoudende schade aan huizen. Als toezichthouder op de veiligheid heeft SodM daarom in juni geadviseerd om de versterking aanzienlijk te versnellen, te beginnen met de huizen die naar verwachting het meeste risico lopen. Pas als de versterkingsopgave is afgerond, is het in Groningen net zo veilig als elders in Nederland. Ondanks alle wetenschappelijke onderzoeken, is nog steeds niet goed te voorspellen bij welk niveau van winning welke bevingen zich voordoen. Om die reden hanteert SodM een veilige marge in haar adviezen over de hoogte van de gaswinning en de grootte van de versterkingsopgave. Ook weegt SodM de sociale gevolgen van gaswinning voor de mensen in Groningen mee. De aardbevingen veroorzaken gevoelens van onmacht en onzekerheid, en waardedaling van gebouwen en gronden. De gevolgen van de gaswinning werken daarmee door naar de veiligheidsbeleving en daarmee het welbevinden en ten dele zelfs de gezondheid van mensen.

In 2018 is ook veel aandacht uitgegaan naar geothermie. Voor de energietransitie is het een veel belovende sector, die tegelijk kinderziektes kent die bestreden moeten worden. SodM heeft in het 2018 daarom het toezicht erop aangescherpt. Ook de zoutwinningsactiviteiten in Nederland zijn doorlicht. Een incident bij Veendam waarbij onverwacht een scheur in het dak van een grote zoutcaverne in de diepe ondergrond is ontstaan, toont de noodzaak aan om kennis van risico’s te blijven verbreden.

Ook netbeheerders van de distributie van gas hebben in 2018 een kritisch rapport van SodM met aanbevelingen ontvangen. De verscherpte aandacht heeft onder andere geleid tot verschillende terugroepacties van ‘slimme gasmeters’ waarmee meer dan 140.000 huishoudens werden geconfronteerd.

Als 2018 iets heeft gebracht, is het wel: het groeiend besef van het belang van aandacht voor de veiligheid van de mens en de bescherming van het milieu bij energiewinning en het benutten van de ondergrond. Bij die ontwikkeling past alert en gericht toezicht. Hoe SodM dat op bovenstaande en nog andere ontwikkelingen heeft gedaan, is meer in detail te lezen in het SodM Jaarverslag 2018.