Jaarverslag 2017
Afgelopen jaar stond voor een belangrijk deel in het teken van de gaswinning en aardbevingen in Groningen, zo blijkt uit het jaarverslag van Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). Maar in 2017 was er ook veel te doen rondom de gaswinning in de kleine velden in de rest van Nederland. In de zomer presenteerde SodM haar eerste Staat van de sector, namelijk over geothermie. Aan het einde van het jaar, op oudjaar, werd de toezichthouder geconfronteerd met een ernstig incident waarbij een chemicaliëntanker tegen een platform botste en maar net een ramp werd voorkomen.
Gaswinning Groningen omlaag
Het aantal aardbevingen in Groningen nam in 2017 fors toe waardoor het nodig was om in april de minister te adviseren om de productie met 10 procent terug te schroeven. In december was er een aardbeving bij ’t Zandt van 2,1 op de schaal van Richter. Daardoor werd code oranje bereikt van het in de zomer van 2017 ingevoerde meet- en regelprotocol. Nog voordat SodM een oordeel had over de rapportage van de NAM van deze beving, kwam Groningen op 8 januari 2018 in code rood met de grote beving in Zeerijp van 3,4 op de schaal van Richter. Die leidde tot het advies van SodM op de gaswinning zo snel als mogelijk naar 12 miljard kuub per jaar terug te brengen en waarbij SodM de verwachting uitsprak dat die gaswinning uiteindelijk naar nul terug zou moeten. Het Kabinet besloot daarop om inderdaad zo snel als mogelijk naar nul terug te gaan. Eind juni komt SodM met haar advies over de veiligheidsrisico’s van het afbouwplan.
Kleine velden stil gelegd
In Wapse werd in het voorjaar van 2017 de gasproductie stilgelegd omdat de rechter de omgevingsvergunning had vernietigd. Tevens werd door SodM onderzoek gestart naar overproductie in Wapse in een eerdere periode. Het Openbaar Ministerie heeft inmiddels strafrechtelijk onderzoek ingesteld.
Ook in Heerenveen werd de gaswinning stilgelegd omdat daar gas werd gewonnen uit een deel van het veld waarvoor het winningsplan nog niet goedgekeurd was. In Hardenberg-Oost, Maasdijk en Monster werd meer gas geproduceerd dan volgens het winningsplan was toegestaan. Inmiddels heeft de minister hogere productievolumes toegestaan in Hardenberg-Oost en Monster waardoor daar de winning weer van start is gegaan.
Incidenten
Op oudjaarsavond botste een Portugese tanker vol op een verlaten platform op de Noordzee. En hoewel de tanker flink was beschadigd zijn de tanks die vol met chemicaliën zaten heel gebleven. SodM heeft de betreffende oliemaatschappij Petrogas verzocht om een onderzoeksrapport op te leveren over deze aanvaring. De impact van dit incident had heel groot kunnen zijn. Daarom heeft SodM aan de Onderzoekraad voor de Veiligheid (OVV) gevraagd gedegen onderzoek te doen naar de toedracht van deze aanvaring zodat hier leerpunten uit kunnen worden gehaald. De OVV is bevoegd om onderzoek te doen over de verschillende beleidsdomeinen en landsgrenzen heen.
Verder is ook strafrechtelijk onderzoek gestart wegens het schenden van de veiligheidszone rondom het platform.
In augustus kwam er per ongeluk aardgascondensaat vrij bij gaswinning in Loon op Zand. Aardgascondensaat is een giftige, licht ontvlambare vloeistof. Deze kwam terecht op omliggende gewassen, gebouwen en de bodem waarna de verontreiniging opgeruimd werd. Op verzoek van SodM heeft het RIVM de sanering beoordeeld en de grond schoon bevonden.
Staat van de sector
In de zomer verscheen de Staat van de sector Geothermie waarin SodM kritisch keek naar de productie van aardwarmte. In de energietransitie is dit een belangrijke bron van hernieuwbare energie. SodM vindt het belangrijk dat ook duurzame energie veilig gewonnen wordt. Dat vereist een professionele branche met ervaren spelers die weten waar ze mee bezig zijn en die investeren in kwalitatieve materialen die bestand zijn tegen corrosie waardoor de kans op lekken en dus milieuvervuiling kleiner worden. Ook kent de sector een zwakke veiligheidscultuur. Op het gebied van arbeidsinspectie werden bij geothermie twee boeterapporten opgemaakt en overgedragen aan inspectie SZW voor verder afhandeling; het ging hier om valgevaar en de arbeidstijdenwet.
Het lekken van buizen en putten is ook een probleem waar door AkzoNobel in 2017 hard aan gewerkt is nadat zij in augustus 2016 onder verscherpt toezicht kwamen te staan voor de zoutwinning. Inmiddels is afgelopen maand de Staat van de sector Zout verschenen die ook wijst op de risico’s van instabiele cavernes. Zo werd eind 2017 een trilling in een caverne in Heiligerlee geconstateerd. Mogelijk zijn hier stukken van de wand naar beneden gevallen. Naar de exacte toedracht wordt nog onderzoek gedaan.