Gemeenten en ondernemers kunnen leren van incident bij geothermiebedrijf in Naaldwijk

Bij geothermiebedrijf Trias Westland in Naaldwijk vond afgelopen september een ernstig incident plaats waarbij de installatie gedeeltelijk vernield werd en een flinke gaswolk ontvlamde. Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) heeft als toezichthouder een onderzoek gestart om informatie te verzamelen om de toedracht van het incident te kunnen vaststellen. SodM heeft Trias Westland opgedragen om een analyse te maken van het incident en de achterliggende oorzaken en een plan van aanpak te maken. Deze worden vandaag in het kader van een Wob-verzoek gedeeltelijk gepubliceerd.

Trias Westland is gelegen in Naaldwijk te midden van enkele glastuinbouw (gerelateerde) bedrijven en enkele (bedrijfs)woningen en levert aardwarmte aan ruim 50 tuinbouwbedrijven in de omgeving. Het winnen van aardwarmte heeft, net als iedere bedrijfsactiviteit, effect op zijn omgeving en gaat daarbij soms gepaard met veiligheidsrisico’s voor mens en milieu. Om de nadelige effecten en veiligheidsrisico’s van het winnen van aardwarmte op haar directe omgeving tot een minimum te beperken moeten alle risico’s goed in kaart worden gebracht. Op basis hiervan moet er een geschikte locatie worden gekozen en moeten passende veiligheidsmaatregelen worden genomen om risico’s zoveel als mogelijk te minimaliseren. Dit gebeurt middels maatregelen die enerzijds de kans op een incident beperken en anderzijds de mogelijke effecten van zo’n incident beperken, mocht dat toch optreden.  
Hoe een locatie is vormgegeven zal een grote invloed hebben op de invulling van de te nemen maatregelen. Bij een geothermiebedrijf zoals Trias Westland met veel ruimte op en om zijn mijnbouwlocatie zullen de maatregelen er deels anders uit zien dan op een locatie midden in de gebouwde omgeving. Daar moeten ondernemers en gemeenten zich wel goed van bewust zijn als zij een geothermieproject ruimtelijk willen inplannen. Pieter van den Bergen, directeur Geothermie van SodM: “We zien momenteel dat in heel Nederland plannen gemaakt worden voor geothermie in de bebouwde omgeving. Daarbij kunnen en moéten we leren van alle kennis en ervaring die afgelopen jaren is opgedaan, met name in de tuinbouwgebieden. Dus ook van dit incident in Naaldwijk. SodM vindt het belangrijk dat die kennisdeling voldoende plaatsvindt om incidenten als deze in de toekomst te voorkomen.” 
 

Wat is er gebeurd bij Trias Westland?

Nadat Trias Westland onderhoudswerkzaamheden had uitgevoerd aan één van de twee productieleidingen werd de aardwarmte installatie opnieuw opgestart. Tijdens dit opstartproces is er op ongecontroleerde wijze gas onder hoge druk uit de ontgassingsinstallatie in de productieleiding terecht gekomen. Dit gas heeft vervolgens een hoeveelheid water met grof geweld door de leiding gedrukt waardoor deze bezweek. Het effect van het bezwijken van de leiding waren opeenvolgend rondvliegende brokstukken, uitstroom van het gas uit de ontgassingsinstallatie, het beschadigen van een voedingskabel en daarmee het ontstaan van een vonk die leidde tot een ontbranding van de gaswolk in de vorm van een hoge steekvlam. Een incident als dit wordt door SodM ingeschaald als een incident met kans op ernstig of zelfs fataal letsel.

Schade

Ondanks het hoge risicoprofiel van het incident is er bij Trias Westland alleen materiële schade ontstaan aan de installatie van Trias Westland. Dit is te danken geweest aan de veiligheidsmaatregelen van Trias Westland om geen personen op de locatie te hebben tijdens het opstarten en aan de ruime opzet van de locatie waardoor de effecten binnen de grenzen van de locatie zijn gebleven. 

Toezicht van Sodm

Na het incident zijn inspecteurs van SodM op de locatie geweest om haar eigen beeld te kunnen vormen over de mogelijke oorzaak van het incident en het handelen van Trias Westland. In de beginfase is Trias Westland opgedragen om de installatie buiten gebruik te laten en een uitgebreid incidentonderzoek te starten. Daarnaast heeft SodM relevante informatie opgevraagd zoals procedures, procesgegevens, beeldmateriaal en eerder opgestelde veiligheidsstudies die zij nodig achtte voor haar eigen beeldvorming. SodM heeft vervolgens op diverse momenten meegekeken of de conclusies en aanbevelingen uit de diverse onderzoeken en externe reviews naar haar mening voldoende werden verwerkt in technische en organisatorische aanpassingen binnen de organisatie van Trias Westland.
SodM concludeerde eind december 2021 dat Trias Westland alle benodigde technische en organisatorische maatregelen heeft genomen, die nodig zijn om een dergelijk incident in de toekomst te voorkomen en de huidige installatie op een veilige en verantwoorde manier, met de huidige projectorganisatie, op te kunnen starten.
 

Geleerde lessen

Uit het onderzoek van Trias Westland, de veiligheidsstudies die daarop volgden en reviews van onderzoeken zijn diverse technische en organisatorische lessen te leren voor zowel de geothermiebranche als andere stakeholders die van waarde kunnen zijn bij bestaande en nieuwe geothermielocaties. 

Zowel SodM als Trias Westland hebben een rol te vervullen in het delen van de geleerde lessen en SodM verwacht dan ook van Trias Westland dat zij hier een actieve rol in zal vervullen. 
SodM zal ook zelf in de nabije toekomst op verschillende manieren deze lessen delen met de verschillende doelgroepen zoals actieve operators, toekomstige operators, lokale bevoegde gezagen en burgers. Daarnaast zal SodM in haar toekomstige toezicht aandacht besteden aan de wijze waarop initiatiefnemers of operators deze lessen hebben verwerkt in hun projecten.