Zoutwinning

Meer toezicht op arbeidsveiligheid, materialen en REACH

Tijdens de reguliere inspecties heeft Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) in 2019 extra aandacht gegeven aan arbeidsveiligheid en de geschiktheid van arbeidsmiddelen voor zoutwinning. Dit is vooral van belang bij het onderhoud van oudere systemen. Tevens is het toezicht op de Registratie, Evaluatie, Autorisatie en beperkingen van Chemicaliën (REACH) geïntensiveerd. Hierbij werd gekeken naar het gebruik van mijnbouwhulpstoffen, vooral naar diesel als afdekolie. Dit heeft bij ieder van de drie operators geresulteerd in een last onder dwangsom met als doel te voldoen aan de REACH-wetgeving. Naar verwachting wordt dit in 2020 afgerond.

SodM heeft in 2019 de industrie gevraagd om alternatieven te ontwikkelen voor het gebruik van diesel bij de zoutwinning. Bij een eventuele lekkage zou diesel in het milieu kunnen komen. Deze alternatieven zijn aangedragen en worden in 2020 verder geëvalueerd en zo mogelijk toegepast.

Stabiliseren cavernes

Er was in 2019 veel aandacht voor de bewaking van de langetermijnstabiliteit van zoutcavernes. Onder de afvalopslag van de afvalverbrandingsinstallatie van Twence bevinden zich bijvoorbeeld twee cavernes van Nouryon. Deze cavernes zijn momenteel stabiel, maar er bestaat een kans dat ze in de toekomst instabiel worden. Er kunnen dan brokstukken uit het gesteentedak vallen. Als de instabiliteit zich voordoet, is er een kans dat er jaren tot decennia later plotselinge bodemdalingen optreden (sinkholes). Om dit te voorkomen heeft Nouryon een monitoringsysteem opgezet waardoor vallende brokstukken gemeten worden. Inmiddels heeft Nouryon plannen uitgewerkt om de betreffende cavernes preventief op te vullen en SodM hield en houdt in 2020 nauwlettend toezicht op de opvolging daarvan.

Toezicht op de operatie

In 2019 is toezicht gehouden op alle operators waarbij vooral is gelet op risicovolle operaties zoals boringen en onderhoudswerkzaamheden. Hierbij is gekeken naar arbeidsveiligheid en milieueffecten. Dit heeft op meerdere punten geleid tot een verbetering van de werkomstandigheden en milieuveiligheid. Er is bijvoorbeeld meer aandacht voor vallende objecten, of onderhoudsschema’s voor boorinstallaties worden nageleefd en of er vloeistofdichte vloeren op boorlocaties zijn gerealiseerd.

Verscherpt toezicht Nouryon Salt

In augustus 2019 heeft SodM besloten het in het najaar van 2016 ingestelde verscherpt toezicht op Nouryon te handhaven. Het verscherpt toezicht was ingesteld omdat lekkageproblemen bij de zoutwinning niet goed onder controle waren. Ook gaf Nouryon het opruimen van niet meer gebruikte cavernes te weinig urgentie. SodM stelt vast dat ondanks de doorgevoerde reeks aan verbeteringen, op onderdelen nog te weinig voortgang is geboekt. Tevens was de verankering van de veiligheid en zorg voor het milieu nog onvoldoende gerealiseerd. Concreet is Nouryon opgedragen om het bestaande verbeterprogramma te versnellen en structureel te borgen. Dit vereist een verantwoordelijke uitvoering van de gehele levenscyclus van de mijnbouwactiviteiten, van aanleg via productiefase tot abandonnering. De benodigde investeringen in de veiligheid van mens en milieu verdragen het niet in tijd vooruitgeschoven te worden.

Lekkages

In onderstaande figuur staat een overzicht van de aard van en het aantal lekkages bij zoutwinningsbedrijven, dat sinds 2011 bij SodM is gemeld. De verhoogde piek in 2016 was aanleiding tot het verscherpt toezicht bij Nouryon. De daling van het aantal lekkages in pijpleidingen in 2017 wordt voornamelijk veroorzaakt door een vervanging van het oude leidingnetwerk.

Langetermijnstabiliteit zoutcavernes

Het onderzoek naar de langetermijnrisico’s van het afsluiten van zoutcavernes (KEM-17) is gestart in 2018 en begin 2020 gepubliceerd. SodM kijkt of er en zo ja welke vervolgonderzoeken in 2020 moeten worden uitgevoerd. Het onderzoek zal helpen bij de advisering over de maximale cavernegrootte en over methodes van abandonneren van cavernes. Het onderzoek heeft reeds tot inzichten geleid op basis waarvan toezicht op stabiliteit en nazorg vorm kreeg. Het toezicht richt zich meer op de onderlinge samenhang van de cavernes en hoe deze elkaar in verschillende stadia beïnvloeden. SodM ziet erop toe dat de mijnbouwbedrijven de aanpak van individuele cavernes beschouwen vanuit een cavernesysteembenadering. Daarnaast wordt er op toegezien dat de mijnbouwbedrijven op basis van voortschrijdende inzichten uit KEM-17 additionele scenario’s in de risicoanalyses meenemen. Ook internationaal, onder meer via een workshop bij TNO en via contacten met Duitse toezichthouders en internationale fora.

Kennis delen

SodM heeft ook in 2019 actief deelgenomen aan informatiebijeenkomsten en expertpanels om kennis te delen en uitleg te geven over zoutwinning en de effecten daarvan aan onder meer provincies, omwonenden en individuele gemeenten. Daarnaast neemt SodM actief deel in wetenschappelijke en beleidsontwikkelingen op het gebied van zout-oplosmijnbouw en ondergrondse opslag in zoutcavernes, zowel nationaal als internationaal.

SodM heeft samen met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een zoutcongres georganiseerd waarbij in het kader van de energietransitie onder meer over ondergrondse opslag van stikstof, aardgas of waterstof werd gesproken. Tegen die achtergrond is het van belang dat oplossingen gevonden worden voor de manier waarop grote cavernes afgesloten kunnen worden.