SodM hernieuwt toezicht op milieu-aspecten mijnbouw
De energietransitie brengt kansen maar ook risico's met zich mee voor het milieu. Zo zijn er grote windparken gepland op zee. Maar wat zijn de effecten hiervan op het maritieme milieu? Met het afnemen van de gaswinning, zullen steeds meer putten verlaten worden. Hoe kunnen deze veilig afgesloten worden, voor nu en in de toekomst? Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft voor het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) deze en andere milieurisico's in kaart gebracht in het rapport ‘Verkenning van de milieuaspecten van de activiteiten die onder het Staatstoezicht op de Mijnen vallen’. Dit rapport vormt de basis voor een hernieuwde inrichting van het toezicht op milieu door SodM.
Theodor Kockelkoren, inspecteur-generaal van het SodM: “Bij ons toezicht heeft de prioriteit tot nu toe vooral gelegen bij veiligheid. Toenemende aandacht vanuit de maatschappij zorgt ervoor dat milieu prominenter op onze agenda is komen te staan. Daarom hebben wij het RIVM gevraagd de milieurisico’s voor ons in kaart te brengen. Wij gaan deze de komende jaren oppakken in ons toezicht. Met als doel onomkeerbare nadelige effecten en schade voor het milieu door mijnbouwondernemingen zoveel als mogelijk te voorkomen.”
Wat zijn de gevolgen van mijnbouwhulpstoffen op het milieu?
Belangrijk aandachtspunt is het gebruik van mijnbouwhulpstoffen. Wat zijn de lange termijn gevolgen voor het milieu van het gebruik van chemicaliën in de diepe ondergrond? Als eerste is SodM begonnen het gebruik van diesel door zoutbedrijven te onderzoeken. Later dit jaar zal SodM ook andere mijnbouwhulpstoffen nader onderzoeken, zoals de anti-corrosiemiddelen die in geothermieputten worden gebruikt en de vloeistoffen die in de diepe ondergrond worden gebruikt bij fracking.
Diesel als mijnbouwhulpstof bij zoutwinning
In 2018 heeft SodM in de 'Staat van de sector Zout' reeds aangegeven het gebruik van diesel in de diepe ondergrond onwenselijk te vinden vanwege het risico op bodemverontreiniging. Uit het rapport ‘Gebruik van diesel in zoutwinning in Nederland in relatie tot REACH’ van het RIVM blijkt nu dat het gebruik ervan niet volgens de regels gebeurt. De zoutbedrijven hebben namelijk de veiligheid voor het milieu van het gebruik van diesel als mijnbouwhulpstof niet in kaart gebracht conform de Europese verordening voor het gebruik van chemische stoffen (REACH). Deze verordening schrijft een systematische aanpak voor om de risico’s van het gebruik van schadelijke chemicaliën te onderzoeken en te beheersen. SodM is inmiddels een handhavingstraject gestart om ervoor te zorgen dat zoutbedrijven mijnbouwhulpstoffen gebruiken die aan de wet- en regelgeving voldoen. Ook wil SodM dat zoutbedrijven op eenzelfde systematische wijze alternatieven voor het gebruik van diesel in de diepe ondergrond onderzoeken.
Waarom gebruiken zoutbedrijven diesel in de diepe ondergrond?
Zoutbedrijven passen oplosmijnbouw toe en gebruiken diesel om het dak van de zoutcaverne te beschermen tegen instorting. Dat werkt als volgt. Zoutbedrijven brengen water in een zoutlaag in de diepe ondergrond. Het zout lost op en het water wordt pekel. Deze pekel wordt opgepompt, het water wordt boven de grond verdampt en er blijft zout over. In de diepe ondergrond blijft een holte achter gevuld met pekel, de caverne. Zonder een bescherming zou de caverne verder uithollen naar bovenliggende aardlagen waardoor de caverne kan instorten. Een dun laagje diesel op de pekel voorkomt dit.
Animatie Staat van de sector zout
Zout.
Niet weg te denken uit ons leven.
In ons eten... op winterdagen .... en in productieprocessen...
En dat zout komt gewoon uit eigen bodem!
Hoe?
Door zoutwinning.
Zoet water gaat de zoutlaag in...lost het zout op...en wordt weer opgepompt.
Het water verdampt... en wordt droog zout.
Er blijft een holte achter in de grond, de caverne.
Zoutwinning zorgt voor een bodemdaling.
Meestal zo langzaam dat we hier niets van merken.
Staatstoezicht op de Mijnen ziet toe op een veilige zoutwinning.
Want aan zoutwinning zijn ook risico’s verbonden.
Een dun laagje diesel beschermt het dak van de zoutcaverne.
Zoutwater stroomt boven de grond door leidingen.
Bij lekkage bestaat er een kans dat zoutwater of diesel de bodem vervuilen.
Ook is niet elke caverne even stabiel.
Hier hoef je boven de grond niets van te merken.
Het meten van instabiliteit is belangrijk om tijdig maatregelen te kunnen nemen.
Tijdens de zoutwinning worden de risico’s nauwkeurig gemeten.
Maar hoe de caverne zich gedraagt ná de zoutwinning is onzeker en verdient onderzoek.
Alleen door verantwoordelijkheid te nemen voor de risico’s gedurende de zoutwinning én daarna, zorgen we voor de veiligheid van mens en milieu.
Ook voor toekomstige generaties.
Meer weten? Kijk op www.sodm.nl/zoutwinning