“Nu alles op alles om versterkingsopgave in 2028 af te ronden.”
Het afgelopen jaar is het tempo waarmee de huizen versterkt worden in Groningen omhoog gegaan. Waren dit er vorig jaar nog zo’n 650 adressen, dit jaar heeft de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) ruim 1.000 adressen versterkt. Daarmee is de NCG op de goede weg. Naar verwachting moeten er nog zo’n 13.000 adressen worden versterkt. Het huidige tempo moet daarom verdrievoudigen om de doelstelling van het kabinet om de versterking in 2028 af te ronden te halen.
Dit concludeert het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) in haar jaarlijkse voortgangsrapportage over de veiligheid in Groningen als gevolg van de gaswinning. SodM heeft de voortgang van de versterking onderzocht over de periode van april 2022 tot april 2023.
“De parlementaire enquête aardgaswinning Groningen heeft nog eens indringend duidelijk gemaakt hoe zeer de gaswinningsproblematiek ingrijpt in de levens van mensen in Groningen. De enquêtecommissie spreekt over ‘rampzalige gevolgen voor de Groningers’. De belofte om 2028 de versterkingsopgave af te ronden is nog haalbaar – maar dan moeten NCG, gemeentes én rijksoverheid alles op alles zetten om dit samen met de bewoners voor elkaar te krijgen.”, Theodor Kockelkoren, inspecteur-generaal van het Staatstoezicht op de Mijnen.
5 aanbevelingen voor afronding in 2028
Om de veiligheid van de mensen in Groningen te borgen, onderstreept SodM het belang om de versterkingsopgave in 2028 af te ronden. Volgens de NCG is dit haalbaar maar houdt hierbij nog geen rekening met de maatregelen die het kabinet heeft aangekondigd als reactie op de parlementaire enquête aardgaswinning Groningen. Daar SodM ziet duidelijke potentie in deze maatregelen om te versterkingsopgave te kunnen versnellen. Hierbij doet SodM de volgende aanbevelingen om de versterkingsopgave in 2028 af te kunnen ronden:
- Geef prioriteit aan veiligheid. Pak alle kabinetsmaatregelen die geen betrekking hebben op de versterkingsopgave als een apart project op om vertraging te voorkomen;
- Los onuitlegbare verschillen in de versterkingsaanpak op door het gesprek aan te gaan met bewoners over passende maatregelen;
- Verhelder de rolverdeling en aansturing van de versterkingsopgave (governance): wie is waarvoor wanner aan zet, en wie doorbreekt impasses bij verschillen van inzicht;
- Geef spoedig duidelijkheid aan bewoners over het recht op verduurzaming: welke maatregelen worden samen met de versterking opgepakt, en welke niet;
- Kom tot een geïntegreerde aanpak voor huizen die versterking en schadeherstel nodig hebben. SodM verwijst hierbij naar het advies van het Adviescollege Veiligheid Groningen (ACVG) om bewoners die te maken hebben met constructieve schades maar buiten de scope van de versterkingsopgave vallen via het Instituut Mijnbouwschade (IMG) door te geven aan de NCG.
Stoppen gaswinning én versterking huizen nodig voor de veiligheid
De jarenlange gaswinning heeft voor drukverschillen gezorgd in het Groningen-gasveld. Deze druk is zich aan het vereffenen. Dit proces veroorzaakt nog spanningen op breuken in de diepe ondergrond, die tot bevingen kunnen leiden. Daarom gaan de aardbevingen door, ook als de winning uit het Groningen-gasveld per 1 oktober 2023 helemaal stopt. Het proces van drukvereffening zal mogelijk nog tientallen jaren duren. De verwachting is dat het aantal aardbevingen, en daarmee de kans op zware aardbevingen, wel afneemt. In de tussentijd moeten er nog steeds huizen versterkt worden. Bewoners kunnen door de voortdurende bevingen nog jarenlang te maken hebben met schade. Het langdurig wachten op de versterking en afhandeling van schade heeft nadelige gevolgen voor de gezondheid van een deel van de inwoners. Onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen (Gronings Perspectief) laat zien dat een deel van de bewoners stress-gerelateerde gezondheidsklachten ontwikkelt, waaraan mensen vroegtijdig kunnen overlijden. Dit is met name het geval bij bewoners met meervoudige schade.