Gaswinning Groningen

Aardbevingen in Groningen zijn het gevolg van de gaswinning. Deze aardbevingen zorgen voor schade aan huizen en veiligheidsrisico's.

Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) adviseert de minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) over de veiligheid in Groningen als gevolg van de gaswinning. Op aandringen van SodM wordt de gaswinning in Groningen afgebouwd naar nul. Met het afnemen van de gaswinning, nemen ook de veiligheidsrisico's af.

Staatstoezicht op de Mijnen ziet toe op veilige gaswinning in Groningen. En dat is nodig, want gaswinning veroorzaakt aardbevingen, schade aan bebouwing en vormt een veiligheidsrisico. Dat werkt als volgt. Het gas bevindt zich op 3 kilometer diepte, in zandsteen. In deze laag zitten
breuken. Als het gas omhoog wordt gepompt, neemt de druk op die plek af. De bodem krimpt in elkaar, wat spanning geeft op de breuken. Hierdoor ontstaat een aardbeving. Na advies van SodM heeft de regering besloten de gaswinning te stoppen. Positief, want dan gaat heel Groningen voldoen aan de wettelijke veiligheidsnorm. Het veiligheidsrisico als gevolg van aardbevingen door gaswinning in Groningen is dan gelijk aan natuurrampen, zoals overstromingen, op andere plaatsen in Nederland. Het stoppen van de gaswinning betekent echter niet dat de aardbevingen ook direct stoppen. Want de bodem heeft tijd nodig om te stabiliseren. De kans op aardbevingen - óók zwaardere - en schade blijft nog enige tijd bestaan, maar wordt steeds kleiner. Hoe lang dit precies duurt weet niemand. Daarom blijven we onderzoek
doen naar de Groningse bodem. Zodat Groningers zich net zo veilig kunnen voelen als de rest van Nederland. Meer weten? Ga naar www.sodm.nl/gaswinning

Afbouw gaswinning én versterking huizen nodig voor de veiligheid

Het gasveld staat in het gasjaar 2023-2024 op de waakvlam. Dat wil zeggen dat er een heel klein beetje aardgas wordt gewonnen zodat het gasveld in geval van een noodsituatie snel opgestart kan worden. Het kabinet wil het Groningen-gasveld zo snel mogelijk helemaal sluiten, uiterlijk oktober 2024. Naar verwachting neemt het aantal en de kans op aardbevingen in Groningen daardoor verder af. Maar er kunnen nog steeds aardbevingen plaatsvinden, die zwaar genoeg zijn om onveilige huizen (deels) te laten instorten. Pas als de versterking is uitgevoerd, is het in Groningen net zo veilig als elders in Nederland.  

Aantal aardbevingen in het Groningen-gasveld

Aantal aardbevingen in het Groningen-gasveld Vanaf M 1,5 van 2010 tot en met 2023
M +3,5M 3,0-3,5M 2,5-3,0M 2,0-2,5M 1,5-2,0
2010002310
2011012422
2012100217
2013023717
2014014410
2015011613
2016000310
2017001314
2018011211
201901109
2020002410
202101155
202201236
202300027

Met een totaal van 9 aardbevingen boven de 1,5 daalt het aantal bevingen in het Groningen-gasveld in 2023 in vergelijking tot 2022. Voor het eerst sinds 2016 was er geen beving van magnitude 2,5 of hoger. De zwaarste aardbeving had een magnitude van 2,1 en was op 12 april bij Zijldijk. In 2022 was de zwaarste aardbeving op 8 oktober bij Wirdum met een magnitude van 3,1. Hoewel de zwaarte van de aardbevingen en het totale aantal aardbevingen dit jaar is afgenomen als gevolg van het stoppen van de gaswinning, kunnen er helaas nog steeds bevingen plaatsvinden met een magnitude van 3,0 of hoger.

KNMI Brontabel als csv (286 bytes)

Huidige bevingen resultaat van zestig jaar gaswinning

De jarenlange gaswinning heeft voor drukverschillen gezorgd in het Groningen-gasveld. Zo is de druk rondom de clusters in Loppersum waar de winning al enige tijd gestopt is, relatief hoog. In het zuiden, waar nog gas gewonnen wordt, is de druk lager. Deze druk is zich nu aan het vereffenen. Het aardgas stroomt van plekken met een hoge druk naar plekken met een lage druk. Dit proces veroorzaakt spanningen op breuken in de diepe ondergrond, die tot bevingen kunnen leiden. Pas als die druk overal gelijk is, zullen er geen gasgerelateerde aardbevingen meer zijn. Daarom gaan de aardbevingen door, ook als de winning uit het Groningen-gasveld helemaal gestopt is. Het proces van drukvereffening zal mogelijk nog tientallen jaren duren. In de tussentijd neemt de kans op zware aardbevingen, en het totale aantal aardbevingen naar verwachting wel af.

Aantal berekende en waargenomen bevingen in het Groningen-gasveld

Sinds 2012 neemt het aantal bevingen weliswaar af, maar heeft het een aantal keer vaker gebeefd dan de jaarlijkse verwachting. SodM heeft EZK eind 2021 geadviseerd om de modellen waarmee deze voorspelling wordt gedaan nog eens goed tegen het licht te houden.  Het afgelopen gasjaar (van 1 oktober 2022 tot 1 oktober 2023) zijn in totaal 11 bevingen met een sterkte van 1,5 of groter gemeten. Dit aantal komt overeen met de bovengrens van de onzekerheidsbandbreedte van de jaarlijkse modelvoorspelling uit de seismische dreigings- en risico-analyse (SDRA) van TNO. Deze SDRA geeft een verwachting van toekomstige grondbewegingen en het veiligheidsrisico voor de bewoners in het aardbevingsgebied als gevolg van de gaswinning uit het Groningenveld. 

Overzicht van het waargenomen aantal bevingen per gasjaar en de modelverwachting in de SDRA.
Beeld: Staatstoezicht op de Mijnen
Overzicht van het aantal waargenomen bevingen per gasjaar (oranje) en de verwachting op basis van de SDRA-berekening uit 2021 (blauw). De lichtblauwe band geeft de bandbreedte van de verwachting weer.

Maatschappelijke ontwrichting als gevolg van de gaswinning

De aardbevingsproblematiek leidt tot maatschappelijke ontwrichting in Groningen. Daarom adviseert SodM de minister van EZK sinds 2019 om de versterkingsopgave als een crisis aan te pakken. Door de afbouw van de gaswinning gaan de veiligheidsrisico's omlaag en worden na verloop van tijd steeds kleiner. Het aantal huizen dat moet worden versterkt gaat daarmee omlaag, maar het tempo waarop de versterking gaat moet aanzienlijk omhoog. Alleen dan wordt de vereiste snelheid bereikt die nodig is voor de veiligheid van de mensen in Groningen. SodM houdt zowel de afbouw van de gaswinning en de voortgang van de versterking in de gaten. Daarover adviseert SodM het ministerie via voortgangsrapportages.