Aardbevingen in Groningen zijn het gevolg van de gaswinning. Deze aardbevingen zorgen voor schade aan huizen en veiligheidsrisico's.
Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) adviseert de minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) over de veiligheid in Groningen als gevolg van de gaswinning. Op aandringen van SodM wordt de gaswinning in Groningen afgebouwd naar nul. Met het afnemen van de gaswinning, nemen ook de veiligheidsrisico's af.
Staatstoezicht op de Mijnen ziet toe op veilige gaswinning in Groningen. En dat is nodig, want gaswinning veroorzaakt aardbevingen, schade aan bebouwing en vormt een veiligheidsrisico. Dat werkt als volgt. Het gas bevindt zich op 3 kilometer diepte, in zandsteen. In deze laag zitten
breuken. Als het gas omhoog wordt gepompt, neemt de druk op die plek af. De bodem krimpt in elkaar, wat spanning geeft op de breuken. Hierdoor ontstaat een aardbeving. Na advies van SodM heeft de regering besloten de gaswinning te stoppen. Positief, want dan gaat heel Groningen voldoen aan de wettelijke veiligheidsnorm. Het veiligheidsrisico als gevolg van aardbevingen door gaswinning in Groningen is dan gelijk aan natuurrampen, zoals overstromingen, op andere plaatsen in Nederland. Het stoppen van de gaswinning betekent echter niet dat de aardbevingen ook direct stoppen. Want de bodem heeft tijd nodig om te stabiliseren. De kans op aardbevingen - óók zwaardere - en schade blijft nog enige tijd bestaan, maar wordt steeds kleiner. Hoe lang dit precies duurt weet niemand. Daarom blijven we onderzoek
doen naar de Groningse bodem. Zodat Groningers zich net zo veilig kunnen voelen als de rest van Nederland. Meer weten? Ga naar www.sodm.nl/gaswinning
Afbouw gaswinning én versterking huizen nodig voor de veiligheid
EZK heeft besloten de gaswinning in het gasjaar 2022-2023 te laten dalen naar 2,8 miljard Nm3. Als de geopolitieke situatie het toelaat, wil het kabinet de gaswinning uit het Groningenveld stoppen in het najaar van 2023, uiterlijk 2024. Naar verwachting neemt het aantal en de kans op aardbevingen in Groningen daardoor verder af. Pas als de versterking is uitgevoerd, is het in Groningen net zo veilig als elders in Nederland.
Aantal aardbevingen in het Groningen-gasveld
| | M +3,5 | M 3,0-3,5 | M 2,5-3,0 | M 2,0-2,5 | M 1,5-2,0 |
|---|---|---|---|---|---|
| 2010 | 0 | 0 | 2 | 3 | 10 |
| 2011 | 0 | 1 | 2 | 4 | 22 |
| 2012 | 1 | 0 | 0 | 2 | 17 |
| 2013 | 0 | 2 | 3 | 7 | 17 |
| 2014 | 0 | 1 | 4 | 4 | 10 |
| 2015 | 0 | 1 | 1 | 6 | 13 |
| 2016 | 0 | 0 | 0 | 3 | 10 |
| 2017 | 0 | 0 | 1 | 3 | 14 |
| 2018 | 0 | 1 | 1 | 2 | 11 |
| 2019 | 0 | 1 | 1 | 0 | 9 |
| 2020 | 0 | 0 | 2 | 4 | 10 |
| 2021 | 0 | 1 | 1 | 5 | 5 |
Het totaal aantal aardbevingen in het Groningen-gasveld was in 2021 hoger dan in 2020. In 2021 waren er in totaal 72 bevingen. Hiervan hadden er 12 een magnitude hoger dan 1,5 op de schaal van Richter. In 2020 waren er 69 bevingen waarvan 16 met een magnitude hoger dan 1,5. De dalende trend van de laatste jaren stagneert daarmee. In 2021 was de zwaarste aardbeving op 16 november in Garrelsweer net ten zuiden van Loppersum met een magnitude van 3,2. In 2020 had de zwaarste aardbeving een magnitude van 2,7. Deze vond ook in Loppersum plaats.
Huidige bevingen resultaat van zestig jaar gaswinning
De jarenlange gaswinning heeft voor drukverschillen gezorgd in het Groningen-gasveld. Zo is de druk rondom de clusters in Loppersum waar de winning al enige tijd gestopt is, relatief hoog. In het zuiden, waar nog gas gewonnen wordt, is de druk lager. Deze druk is zich nu aan het vereffenen. Het aardgas stroomt van plekken met een hoge druk naar plekken met een lage druk. Dit proces veroorzaakt spanningen op breuken in de diepe ondergrond, die tot bevingen kunnen leiden. Pas als die druk overal gelijk is, zullen er geen gasgerelateerde aardbevingen meer zijn. Daarom gaan de aardbevingen door, ook als de winning uit het Groningen-gasveld helemaal gestopt is. Het proces van drukvereffening zal mogelijk nog tientallen jaren duren. Het aantal en de zwaarte van de bevingen neemt naar verwachting wel af, en zal op een gegeven moment stoppen.
Aantal berekende en waargenomen bevingen in het Groningen-gasveld
Sinds 2012 neemt het aantal bevingen weliswaar af, maar heeft het een aantal keer vaker gebeefd dan de jaarlijkse verwachting. In het gasjaar 2019/2020 zijn er 15 bevingen met een magnitude van 1,5 of hoger op de schaal van Richter geweest. Voor dat gasjaar werden 8 bevingen verwacht, met een onzekerheidsbandbreedte van 3 tot 14 bevingen. Hiermee overschreed het aantal bevingen dus de onzekerheidsbandbreedte. Ook in gasjaar 2020/2021 was het aantal waargenomen bevingen hoger dan verwacht, al bleef het aantal dit keer wel binnen de onzekerheidsbandbreedte. Met de bevingen in oktober en november 2021 is het verwachte aantal bevingen met een magnitude van 1,5 of hoger voor het gasjaar 2021/2022 reeds bereikt, namelijk 6. SodM heeft daarom EZK geadviseerd om de modellen waarmee deze voorspelling wordt gedaan nog eens goed tegen het licht te houden om een zo goed mogelijke verwachting te kunnen geven over toekomstige bevingen in het Groningen-gasveld.
Maatschappelijke ontwrichting als gevolg van de gaswinning
De aardbevingsproblematiek leidt tot maatschappelijke ontwrichting in Groningen. Daarom adviseert SodM de minister van EZK sinds 2019 om de versterkingsopgave als een crisis aan te pakken. Door de afbouw van de gaswinning gaan de veiligheidsrisico's omlaag en worden na verloop van tijd steeds kleiner. Het aantal huizen dat moet worden versterkt gaat daarmee omlaag, maar het tempo waarop de versterking gaat moet aanzienlijk omhoog. Alleen dan wordt de vereiste snelheid bereikt die nodig is voor de veiligheid van de Groningers. SodM houdt zowel de afbouw van de gaswinning en de voortgang van de versterking in de gaten. Daarover adviseert SodM het ministerie via voortgangsrapportages.