Nadere duiding van aardbeving bij Warffum op 18 mei 2025
Zondagavond 18 mei 2025 was er een aardbeving met een kracht van 2,1 op de schaal van Richter bij Warffum in Groningen. Omwonenden maken melding van ‘een doffe dreun en trillingen’. Deze aardbeving is veroorzaakt door de jarenlange gaswinning in de omgeving. Gezien de locatie van deze beving en de maatschappelijke aandacht voor de verlenging van de gaswinning uit het Warffum-gasveld, vindt het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) het belangrijk deze beving nader te duiden. Deze duiding is gebaseerd op de nu beschikbare informatie en de kennis en ervaring van onze seismologen. Ook de NAM zal de beving nader analyseren, en hierover binnen een week een rapport aanleveren bij SodM.
Hoe ontstaan aardbevingen?
Aardbevingen ontstaan door drukdaling in een gasveld. Deze drukdaling zorgt voor spanningen op breuken in en langs de gasvelden, die aardbevingen kunnen veroorzaken. Ook in watervoerende gesteentelagen (aquifers) die met een gasveld verbonden zijn, kan de druk mee dalen, en dus aardbevingen veroorzaken.
Hoe kan de Warffum-beving zijn ontstaan?
De beving kan op meerdere manieren zijn ontstaan. Door jarenlange gaswinning is er een verschil in druk ontstaan in het Groningen-gasveld. In het noorden van het Groningen-gasveld is de druk nog relatief hoog, maar in het zuiden – waar tot april 2024 gas is gewonnen – is de druk lager. Daardoor stroomt gas van de plekken met hoge druk naar plekken met lage druk. Uiteindelijk zal de druk overal gelijk worden. Deze drukvereffening zorgt er ook voor dat de druk daalt in een aantal watervoerende gesteentelagen (aquifers) die grenzen aan het Groningen-gasveld. Tussen het Groningen-gasveld en het Warffum-gasveld zit zo’n aquifer. Deze aquifer grenst aan het Warffum-gasveld, maar is er niet mee verbonden. Daarnaast heeft gaswinning uit het Warffum-veld ook voor drukdaling gezorgd. Hierdoor kunnen bevingen op breuken in en aan de rand van het Warffum-gasveld ontstaan.
Is de beving veroorzaakt door gaswinning uit het Warffum- of het Groningen-gasveld?
Volgens de metingen van het KNMI vond de beving plaats op de breuk tussen het Warffum-gasveld en een noordelijke aquifer van het Groningen-gasveld. Gegeven de onzekerheid in de locatiebepaling van de beving is het ook mogelijk dat de beving op een andere breuk in het Warffum-gasveld of in de aquifer van het Groningen-gasveld heeft plaatsgevonden. Daarom is het niet mogelijk om met zekerheid de beving aan (voormalige) winning uit één van deze twee velden toe te kennen.
Geen winning uit Warffum-gasveld tot uitspraak rechter
Bij aardbevingen als gevolg van gaswinning handelt de NAM volgens het zogeheten ‘seismisch risicobeheersplan’ voor kleine velden. In dit plan is vastgelegd dat de NAM bij bevingen met magnitude 2,0 of hoger in het Warffum-gasveld binnen een week een rapportage stuurt aan SodM. In deze rapportage analyseert de NAM de aardbevingsactiviteit, en kijkt of het nodig is om productiemaatregelen te nemen. De NAM wint sinds 1 januari 2025 geen gas uit het Warffum-gasveld. De NAM had toestemming gekregen van het ministerie van Klimaat en Groene Groei om op 17 mei de productie weer op te starten. De provincie en gemeente tekenden daarop beroep aan en vroegen om een voorlopige voorziening. De zaak komt op 23 mei aanstaande voor bij de rechter. De NAM start de productie in ieder geval niet op totdat de rechter uitspraak heeft gedaan.
Meer informatie over aquifers
Een aquifer is een laag in de diepe ondergrond waar water zit in de ruimte tussen de kleine korrels van het gesteente. Dus geen gas of olie, maar water. Soms staat een aquifer in contact met het gashoudende deel van dezelfde gesteentelaag. Dit hangt af van de vorm van de laag. Soms liggen de lagen bijvoorbeeld schuin. Dan zit er in het hogere deel gas, en in het diepere deel water. Ook kan er een breuk in het gesteente zijn die water doorlaat. In die gevallen kan er ‘drukcommunicatie’ zijn tussen de aquifer en het gasveld. Dat betekent: als de druk in het gasveld daalt, dan daalt ook de druk in de aquifer. Dit is het geval onder andere in het noorden en zuidwesten van het Groningen-gasveld. Hierdoor kunnen ook op de breuken in de aquifer aardbevingen ontstaan. Daarom zien we ook aardbevingen ten zuidwesten en ten noorden van het Groningen-gasveld.