Zoutwinning (magnesiumzout) in Veendam

In Veendam vormen de ondergrondse holtes die zijn ontstaan bij de winning van magnesiumzouten een soort labyrint op een diepte van 1500-1600 meter. De individueel ontwikkelde cavernes zijn onderling met elkaar verbonden. Op deze diepte treedt meer zoutkruip op. Door de verbonden structuur is de manier waarop zoutkruip plaatsvindt minder goed voorspelbaar.

In 2019 heeft SodM aan EZK geadviseerd geen instemming te verlenen op verdere uitbreiding van het labyrint van verbonden cavernes door Nedmag. Er treedt een redelijk directe maar wel gelijkmatige bodemdaling op tot 65 centimeter in het centrum van de bodemdalingskom als gevolg van de huidig vergunde winning. Dit is de sterkste bodemdaling die in Nederland wordt waargenomen als gevolg van winning uit de diepe ondergrond.

Bodemdaling tijdens de winning

De nadelige effecten van bodemdaling op de waterhuishouding die tijdens de productie optreden, worden zo veel mogelijk voorkomen door afspraken met het waterschap. Het blijft moeilijk eventuele schade aan bebouwing en infrastructuur toe te schrijven aan één specifieke oorzaak. De bodemdaling door zoutwinning alleen is doorgaans geleidelijk en regelmatig. Indien het waterpeil wordt aangepast kunnen lokaal verschillen optreden door de vorm van de peilgebieden. Daarnaast spelen cumulatieve effecten een rol, bodemdaling door fluctuaties van de waterstand door zeespiegelstijging, gaswinning, ruimtelijke ordening en meer.

Bodemdaling na afloop van de winning

De bodemdaling die nog optreedt na het abandonneren van deze cavernes is onzeker. Wel is hierin voor een deel voorzien doordat bij de instemming met de huidige winning een buffer is aangehouden in de vergunde bodemdaling: hoewel die een maximum kent van 65 cm, moet de winning in de huidige vorm stoppen bij 50 cm, zodat de resterende 15 cm gebruikt kan worden voor het verkleinen van de ondergrondse holtes en het minimaliseren van de effecten op lange termijn.

Plotselinge bodemdaling

De grootte van de cavernes, de diepteligging, de geometrie en de onderlinge beïnvloeding binnen het cavernesysteem geven een grote mate van onzekerheid voor de stabiliteit op lange termijn. Wel is door de beperkte hoogte van de holtes, de grote diepte waarop deze zich bevinden en de gedeeltelijke vulling met neergeslagen vast zout de impact hiervan beperkt. Het is onwaarschijnlijk dat in geval van instabiliteit van de cavernes een effect op de leefomgeving en het milieu in de vorm van sinkholes zal optreden.

Verontreiniging door lekkages tijdens de winning

Planmatig onderhoud aan het leidingnetwerk aan het oppervlak is belangrijk bij het voorkomen van lekkage van zout water naar de omgeving. Hoewel incidenten op kleine schaal kunnen voorkomen, is dit door het beperkte leidingnetwerk op deze locatie een gering risico.

Verontreiniging door lekkages bij Nedmag

In Veendam is in 2018 in de diepe ondergrond bij de winning van magnesiumzouten een plotseling drukverlies gemeten dat werd veroorzaakt door scheurvorming in het dak van een gedeelte van het cavernesysteem op de productielocatie van Nedmag in Tripscompagnie. Door de labyrint-achtige structuur van de cavernes en de schuine stand ervan, is onduidelijk waar de ingebrachte diesel zich bevond en waarheen deze precies weggelekt is. Circa 40.000 kubieke meter diesel zijn achtergebleven in de diepe ondergrond. Door de grote diepte en de aanwezigheid van afsluitende lagen is het risico dat het weggelekte pekel-/dieselmengsel in de toekomst een verontreiniging van het ondiepe zoete grondwater veroorzaakt klein (maar niet nul). Nedmag monitort het ondiepe grondwater om snel tot actie te kunnen overgaan als er toch een verontreiniging worden gemeten.