Adviseren

Bij energiewinning en het benutten van de ondergrond heeft een bedrijf vergunningen nodig zoals een opsporingsvergunning, een winningsvergunning en een omgevingsvergunning. Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) adviseert de minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK) onafhankelijk bij de besluiten die hij neemt over mijnbouw. De minister is bevoegd gezag en verleent de vergunning of de benodigde instemming. 

Opsporings- en winningsvergunning

Een opsporingsvergunning geeft het economisch recht om in een gebied te zoeken naar geothermie of zout. Voor olie en gas worden er geen nieuwe opsporingsvergunningen meer uitgegeven, alleen bestaande opsporingsvergunningen mogen nog worden gebruikt. De winningsvergunning geeft het economisch recht om in een bepaald gebied te winnen. Bij het beoordelen van opsporings- en winningsvergunningen kijkt SodM naast gevolgen voor milieu en natuur, naar de technische mogelijkheden van de aanvrager, de manier waarop deze de winningsactiviteiten gaat verrichten en de eerder getoonde efficiëntie en verantwoordelijkheidszin van de aanvrager.

Instemming op het winningsplan

Bij de beoordeling van het winningsplan toetst SodM of de mijnbouwonderneming een goede risicoanalyse heeft gedaan op onder meer bodembeweging en de kans op aardbevingen. Is er een juiste voorspelling gemaakt van de hoeveelheid te verwachten bodemdaling? Zijn eventuele gevolgen voor de omgeving goed in beeld gebracht en stelt de onderneming passende beheersmaatregelen voor? En zijn nadelige gevolgen voor het milieu zoals het mee-produceren van stoffen uit de ondergrond, affakkelen en het gebruik van hulpstoffen zo beperkt mogelijk? Sluiten de maatregelen aan op de nieuwste kennis en techniek? SodM verwerkt deze toetsing in het advies aan de minister van EZK. Regelmatig adviseert SodM dat het bedrijf extra maatregelen moet nemen zoals het installeren van seismometers om bodembeweging te monitoren. SodM onderbouwt het advies met onafhankelijke, wetenschappelijke expertise en ervaringen uit het toezicht. De minister beoordeelt of hij de risico’s aanvaardbaar acht en of hij de extra maatregelen uit het advies van SodM overneemt in het instemmingsbesluit.

Omgevingsvergunning

Een mijnbouwonderneming moet ook een omgevingsvergunning hebben voor het oprichten en in werking hebben van een winningsinstallatie op land. Voor deze vergunning adviseert SodM over activiteiten die effect hebben op de veiligheid voor mens en milieu, zoals geluid, emissies, licht en energieverbruik. Voor het winnen op zee buiten de 12-mijlszone is dit geregeld in de mijnbouwmilieuvergunning.

Milieueffectrapportage

Ook als EZK een besluit moet nemen of een oordeel moet vellen over een notitie reikwijdte en detail over een milieueffectrapportage (m.e.r.), een m.e.r.-beoordelingsnotitie of een definitief milieueffectrapport, wordt SodM om advies gevraagd. Dan oordeelt SodM of de mogelijke milieugevolgen van een mijnbouwactiviteit goed in beeld gebracht en goed beoordeeld zijn.

Ook advies zonder adviesvraag

Als SodM in de toezichtspraktijk zaken signaleert die van belang zijn voor de wet- of beleidsmaker, dan deelt ze die proactief met de minister van EZK, bijvoorbeeld in een toezichtsignaal. SodM heeft daartoe gespecialiseerde kennis in huis en een goed beeld van de verschillende sectoren.

Publicatie van SodM-adviezen

Als vergunningverlener is EZK verantwoordelijk voor de procedures van de genoemde besluiten.  Als een besluit wordt voorbereid met de uniforme openbare voorbereidingsprocedure (volgens de Algemene wet bestuursrecht), komt de minister tot een ontwerpbesluit. Het besluit en alle documenten worden gepubliceerd op www.mijnbouwvergunningen.nl en op openbaar toegankelijke locaties ter inzage gelegd. Dat geldt voor instemmingsbesluiten die niet milieu-neutraal zijn. Dit is ook het moment waarop SodM het eigen advies aan de minister op de SodM-website publiceert.

Overige besluiten

Er zijn nog veel andere, minder voorkomende besluiten waarover SodM adviseert. Zoals de besluiten over sluitings- dan wel verwijderingsplannen.

Toezicht

Zodra een mijnbouwonderneming begint met het aanleggen van een nieuwe locatie, houdt SodM toezicht of de onderneming zich aan de regels houdt. Dan kan zowel op locatie (om onder meer installaties en arbo-omstandigheden te inspecteren) als op afstand. Als een onderneming zich niet aan de regels houdt, kan SodM naleving afdwingen door te handhaven. SodM werkt op verschillende dossiers nauw samen met andere toezichthouders zoals ACM, ANVS en Inspectie SZW. SodM scheidt bij de uitvoering van haar taken de advies- en toezichtrollen zorgvuldig.

Nieuwe Mijnbouwwet

Het huidige stelsel van vergunningen voor geothermie wordt met de komst van nieuwe artikelen in de Mijnbouwwet anders ingedeeld. Er komt een Toewijzing Zoekgebied, daarna een Startvergunning, en daarna een Vervolgvergunning. SodM blijft adviseur van EZK voor de Start- en Vervolgvergunning. Ook het toezicht blijft ongewijzigd.